Chyba każdy Polak od dziecka wie, co powinno znaleźć się na wigilijnym stole. Najczęściej wymieniamy smażonego karpia, kapustę z grochem, pierogi z grzybami, sałatkę śledziową, kluski z makiem, kompot z suszonych owoców czy barszcz czerwony z uszkami. Jednak z roku na rok ludzie coraz chętniej eksperymentują ze staropolską kuchnią, wprowadzając różne innowacje kulinarne i ciekawe dania wigilijne. Czym możemy zaskoczyć najbliższych w ten magiczny wieczór?
Tradycja to tradycja. Takie potrawy świąteczne jedli nasi ojcowie, ich ojcowie i wszyscy ich przodkowie. Na stole powinno znaleźć się 12 potraw wigilijnych. To gwarancja, że święta spędzimy w znanym od dziecka klimacie bożonarodzeniowych smaków i aromatów. Potrawy wigilijne nie są przypadkowe. Dla wielu Polaków to nawiązanie do dwunastu apostołów towarzyszących Jezusowi. Dla innych to symbol roku, gdzie każdej potrawie odpowiada jeden miesiąc.
Tradycje potrawy wigilijne
Niezależnie od interpretacji, w polskich domach znajdziemy na wigilijnym stole wszystkie z podanych niżej potraw lub ich część. Będzie to barszcz czerwony z uszkami, karp smażony, pierogi z kapustą i grzybami, gołąbki z grzybami i kaszą, kutia, groch z kapustą, ryba w galarecie, zupa grzybowa, kompot z suszonych owoców, różne potrawy ze śledzi, kluski z makiem czy fasola z suszonymi śliwkami. Większość z nich to tanie potrawy wigilijne. W bogatszych domach na stole podawany jest łosoś na Wigilię.
Przygotowanie potraw wigilijnych nie musi zajmować wiele czasu. Osobom, które ciągle są zajęte i zwykle robią ważne rzeczy na ostatnią chwilę przydadzą się przepisy na szybkie potrawy wigilijne, w tym na zupę grzybową typu krem. Przyrządzenie tej aromatycznej potrawy z grzybów leśnych nie powinno zająć więcej niż pół godziny. W tym celu potrzebujesz 800 g bulionu warzywnego, 500 g grzybów, marchewkę, cebulę, dwa średnie ziemniaki, 50 g śmietanki kremowej 30 proc., 20 g masła klarowanego oraz sól, pieprz, natkę pietruszki i czosnek.
Na wstępie świeże grzyby pokrój na większe kawałki, zalej wodą i doprowadź do wrzenia. Po pięciu minutach gotowania odcedź grzyby i wypłucz pod zimną wodą. Obierz ziemniaki, marchewkę, dwa ząbki czosnku i cebulę. Ziemniaki i cebulę pokrój w kostkę, a marchewkę w plastry. Wrzuć pokrojone ziemniaki, marchewkę, cebulę, grzyby oraz czosnek na patelnię z rozgrzanym masłem, dopraw solą i smaż kilka minut aż warzywa zarumienią się. Następnie dodaj je do gorącego bulionu i gotuj do miękkości. Gdy warzywa i grzyby będą miękkie, dodaj sól, pieprz i śmietankę, po czym zblenduj całość na gładki krem. Podawaj z grzankami i natką pietruszki.
Sałatka wigilijna
Sałatka na wigilię musi być postna. Na portalach kulinarnych znaleźć można dziesiątki receptur, gdzie głównym składnikiem są filety śledziowe. Proponujemy oryginalny przepis na święta, czyli kresową szubę. To po prostu śledzie pod pierzynką, do których potrzebujemy pięć filetów śledziowych w oleju, trzy buraki, trzy marchewki, trzy ziemniaki, cebulę, pięć jajek, osiem łyżek majonezu, sól i pieprz do smaku oraz szczypiorek.
Na wstępie wymoczone śledzie należy opłukać w zimnej wodzie. Wymoczone i osuszone ryby kroimy w kostkę. Ziemniaki, marchew i buraki gotujemy w mundurkach do miękkości. Buraki można także upiec w piekarniku, dzięki czemu zachowują więcej walorów smakowych i odżywczych. Ugotowane warzywa pozostawiamy do całkowitego ostudzenia, a następnie obieramy z łupin. Wszystkie warzywa ścieramy na tarce o dużych oczkach do osobnego naczynia.
Jajka gotujemy na twardo, studzimy, a następnie obieramy ze skorupek. Białka oddzielamy od żółtek i każde z tych składników ścieramy na tarce o dużych oczkach do osobnych naczyń. Obraną cebulę siekamy w drobną kostkę. Na dnie miski układamy ziemniaki, oprószamy je do smaku solą i pieprzem, po czym smarujemy warstwą majonezu.
Następnie wysypujemy połowę posiekanej cebuli, pokrojone śledzie i znów połowę cebuli, a całość smarujemy warstwą majonezu. Dodajemy starte buraki, smarujemy je majonezem, dodajemy startą marchewkę, a na nią starte białko. Ponownie smarujemy majonezem, a na wierzchu układamy starte żółtko oraz posiekany szczypiorek. Sałatkę należy przechowywać w lodówce pod przykryciem. Szuba najlepiej smakuje na drugi dzień, gdy smaki przegryzą się.
Ciepłe dania na święta
Wieczór wigilijny upływa pod znakiem postnych potraw. Pierwszego i drugiego dnia można jednak serwować mięsne potrawy świąteczne, które uzupełnią smak wegetariańskich dań z poprzedniego wieczoru. Najlepiej sprawdzą się aromatyczne pieczenie oraz potrawy podane w towarzystwie gęstego, gorącego sosu. Świąteczny czas to idealny moment na łączenie mięsa z owocowymi dodatkami, szczególnie śliwką, żurawiną czy jabłkami.
W Boże Narodzenie podajemy na stół kaczkę, indyka lub mięsne rolady z dodatkiem boczku oraz duszonych warzyw. W wielu domach serwuje się roladki nadziewane kaszą, grochem lub farszem z kapusty i grzybów. Świąteczne potrawy wypada przyrządzać z kardamonem, gwiazdkami anyżu oraz goździkami. Polecamy szczególnie polędwiczki wołowe duszone w sosie z dodatkiem cebuli i czosnku z korzennymi przyprawami.
Choinka na pniu
W ostatnich latach w Święta Bożego Narodzenia robi furorę choinka na pniu, która może zastąpić stroik na świątecznym stole lub nawet tradycyjną choinkę. Choinka na pniu to mniejsze lub większe drzewko, którego dolną część stanowi naturalny bądź sztuczny pień, a górną korona z gałązek naturalnych lub sztucznych. Korona zaopatrzona jest w szpic lub bolec, który wsuwa się w odpowiedniej średnicy otwór w pniu. Na gałązkach wieszamy ozdoby na święta, zaś stojakiem może być donica z ziemią.
