Śruba to gwintowany element służący do łączenia powierzchni. Jej zadaniem jest utrzymanie stabilnego i trwałego połączenia. Ma szerokie zastosowanie między innymi w budowie maszyn, branży meblarskiej czy budowlanej. Każdy dostępny sposób łączenia zapewnia trwały montaż co najmniej dwóch elementów. Przed przystąpieniem do budowy konstrukcji warto szczegółowo poznać wykorzystywane rodzaje śrub i ich zastosowanie. W sklepach i hurtowniach występuje wiele rodzajów śrub różniących się rozmiarem (na jakiej części długości trzpienia jest gwint, średnicą), rodzajem zakończenia, kształtem łba, długością trzpienia.
Spis treści
Podział śrub
Podstawowe rodzaje śrub rozróżniane są przede wszystkim na podstawie kształtów łbów:
- Sześciokątne – śruby z łbem sześciokątnym – jedne z najbardziej wytrzymałych i solidnych śrub. Stosuje się głównie przy budowie maszyn. Posiadają gwint metryczny na całej długości trzpienia. Poprzez solidne wykonane i stosunkowo dużą wagę, zaliczane są do bardzo wytrzymałych elementów złącznych.
- Zamkowe – specjalne śruby z łbem grzybkowym z podsadzeniem. Przeznaczone do montażu elementów z drewna i konstrukcji drewnianych,
- Noskowe – inaczej śruby stożkowe lub śruby z łbem stożkowym – zastosowanie znajdują głównie w branży meblarskiej, m.in. przy skręcaniu desek,
- Imbusowe – śruby metryczne z łbem walcowanym. Wymagają użycia klucza imbusowego,
- HV DIN 6914 – śruby sześciokątne do połączeń sprężanych,
- Motylkowa ocynkowana – śruby skrzydełkowe – specjalny kształt łba zapewnia maksymalną siłę docisku. Bardzo łatwa w użyciu bez dodatkowych sprzętów wszędzie tam, gdzie konieczne jest regulowanie elementów.
Oprócz wymienionych śrub istnieją także śruby z łbem walcowym, trójkątnym, kulistym, łbem czworokątnym, młoteczkowym czy śruby bez łba. Różne rodzaje śrub dają możliwość idealnego dopasowania do miejsca ich przeznaczenia i warunków tam panujących.
Istnieją trzy podstawowe rodzaje łączeń, w jakich wykorzystywane są śruby:
- połączenie tzw. śrubą zwykłą – w tym przypadku nakrętka oraz łeb działają ściskająco na łączone przedmioty,
- połączenie pasowane – stosowane w łączeniu, gdzie występują siły poprzeczne. Nakrętka pełni rolę zabezpieczenia dla śruby przed jej wysunięciem się, wypadnięciem,
- połączenie dociskowe – w połączeniu tym nacięty gwint pełni rolę nakrętki.
Rodzaje śrub a normy
W wyborze odpowiedniej śruby pomocne są wprowadzone normy, które określają parametry śrub. Oznaczenia pozwalają określić formę, rodzaj gwintu, wielkość, powłokę oraz klasę wytrzymałości.
- DIN (Deutsches Institut fur Normung) – z języka niemieckiego to Niemiecki Instytut Normalizacyjny. W nim zostały opracowane normy dla większości śrub. Określa ona proporcję budowy śruby z łbem.
- PN – (Polska Norma) – przyjęta w drodze kongresu jako norma krajowa. Została zatwierdzona w krajowej jednostce normalizacyjnej. Oznaczenie PN świadczy o spełnieniu wszelkich norm wymaganych na polskim rynku. Śruby z takim symbolem zostały poddane badaniu i były weryfikowane przez niezależną jednostkę, co przekłada się na jakość i bezpieczeństwo ich stosowania.
- ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna) – organizacja zajmująca się określaniem norm w każdej dziedzinie życia w tym także w kontekście używania śrub.
Oprócz wyżej wymienionych norm wyróżniamy także oznaczenia związane ze średnicą zewnętrzną gwintu (M) oraz klasy wytrzymałości śruby. Wybierając konkretny rodzaj śrub, zwraca się uwagę na wszystkie parametry. Mowa tu o wszelkich cechach właściwych dla danej śruby. Warto wspomnieć, że każda śruba powinna posiadać oznaczenie na łbie.
